Σχέδιο Καλλικράτης χωρίς λεφτά

Χωρίς να αποκαλύψει τα όρια των νέων Δήμων ούτε το τρόπο χρηματοδότησης ο υπουργός Εσωτερικών κ. Ραγκούσης παρουσίασε στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο -παρουσία του πρωθυπουργού κ. Παπανδρέου- στοιχεία της διοικητικής μεταρρύθμισης της χώρας υπό τον φιλόδοξο τίτλο Καλλικράτης, ο οποίος ως γνωστόν υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες όλων των εποχών και ένας εκ των δύο σχεδιαστών του ανυπέρβλητου Παρθενώνα.
Μια πρώτη ανάγνωση των κυβερνητικών ανακοινώσεων δείχνει ότι οι πόροι που θα διατεθούν για τον Καλλικράτη προσεγγίζουν το 1 δισ. ευρώ τη στιγμή που οι απλές ανάγκες μιας τέτοιας μεταβολής απαιτούν τουλάχιστον 4 δισ. ενώ εάν θέλουμε να μιλήσουμε για πραγματικά νέα αρχιτεκτονική στη χώρα τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ υποστηρίζουν ότι χρειάζονται 7 δισ. ευρώ. Από την άποψη αυτή η αποτυχία του Καλλικράτη με τα ελάχιστα ποσά που διατίθενται είναι εξασφαλισμένη και θα είναι αντίστοιχη της για τους ίδιους λόγους αποτυχίας του Καποδίστρια1, που συσσώρευσε στους ΟΤΑ διαφθορά, σπατάλη, αδιαφάνεια και μίζες. Τότε όμως υπήρχαν δανεικά... Δείτε.

Τη νέα αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης διοίκησης, το πρόγραμμα «Καλλικράτης», παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο – που έγινε υπό την προεδρία του πρωθυπουργού – ο υπουργός Εσωτερικών κ. Γ. Ραγκούσης.
Σύμφωνα με τη νέα δομή, ο αριθμός των δήμων θα περιοριστεί στο ένα τρίτο των σημερινών (από 1.034 σε 370), μειώνονται ανάλογα τα νομικά πρόσωπα και οι δημοτικές επιχειρήσεις (από 6.000 σε 2.000), ενώ 7 Γενικές Διοικήσεις αντικαθιστούν τις 13 σημερινές κρατικές περιφέρειες.
Τη Δευτέρα, ο υπουργός Εσωτερικών θα επισκεφθεί τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια, προκειμένου να τον ενημερώσει για τις προωθούμενες αλλαγές.

Παπανδρέου: «Να γίνουν πράξη οι μεγάλες αλλαγές»
Κρίσιμη εθνική απειλή χαρακτήρισε την οικονομική και δημοσιονομική κρίση ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, μιλώντας στη σημερινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου όπου συζητήθηκε η νέα αρχιτεκτονική δομή της αυτοδιοίκησης.
Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την αισιοδοξία του για την αίσια έκβαση της μάχης που δίνει η κυβέρνηση, καλώντας ταυτόχρονα όλους τους Έλληνες και ιδιαιτέρως τα μέσα ενημέρωσης «να πούμε όχι στον πανικό». Έθεσε πάντως ως προϋπόθεση να γίνουν πράξη οι μεγάλες αλλαγές που έχουν προγραμματιστεί για το 2010, το οποίο χαρακτήρισε έτος μεγάλων αλλαγών και ανατροπών.

Ο κ. Παπανδρέου αξιολόγησε θετικά τις 100 πρώτες μέρες διακυβέρνησης της χώρας, την οποία -όπως τόνισε- «αναλάβαμε σε μια βαθιά και πολύπλευρη κρίση με μεγάλο μέγεθος χρέους και ελλειμμάτων τα οποία μας κληροδότησε η προηγούμενη κυβέρνηση».
Ωστόσο, όπως παρατήρησε ο κ. Παπανδρέου, στη ρίζα των προβλημάτων δεν βρίσκονταν μόνο η οικονομία, αλλά και ο τρόπος διακυβέρνησης της χώρας. Παραλάβαμε, πρόσθεσε μια εξουθενωμένη δημόσια διοίκηση με το ηθικό στο ναδίρ, χωρίς κέφι και η οποία προστάτευε ιδιοτελή συμφέροντα αφήνοντας απροστάτευτα τα δικαιώματα του πολίτη.

Ο κ. Παπανδρέου τόνισε ότι στις 100 πρώτες μέρες η κυβέρνηση στάθηκε στο ύψος της ιστορικής της ευθύνης που είναι να θέσει ως πρώτο μέλημά της τον πολίτη και τόνισε ότι πέρα από τις αλλαγές στην περιφερειακή διοίκηση χρειάζονται μεγάλες τομές και αλλαγές και στην κεντρική διοίκηση. Τόνισε ότι οι αλλαγές θα βρουν μεγάλες αντιστάσεις αλλά εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα έχουν τη σύμφωνη γνέμα του ελληνικού λαού.
Προς το τέλος της ερχόμενης εβδομάδας, όπως είπε ο πρωθυπουργός, θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης, καθώς και οι προτάσεις για το κυβερνητικό και νομοθετικό έργο που θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα.

Ο ίδιος θα δώσει στα μέσα της εβδομάδας συνέντευξη Τύπου στο Ζάππειο, όπου θα ανακοινώσει τα βασικά συμπεράσματα της μέχρι τώρα διακυβέρνησης και τις προτεραιότητες για το επόμενο διάστημα, ενώ κάλεσε τους υπουργούς να πράξουν το ίδιο για τον τομέα ευθύνης τους.
Ανακοίνωσε επίσης ότι θα συσταθεί υψηλού κύρους γνωμοδοτική επιτροπή για το εκσυγχρονισμό της λειτουργία της κυβέρνησης και των θεσμικών οργάνων με στόχο πάντα την αρχή «πρώτα ο πολίτης». Αναφερόμενος ειδικότερα στην νέα αρχιτεκτονική της περιφερειακής διοίκησης ο κ. Παπανδρέου τόνισε ότι σήμερα ξεκινάει η χρονιά με μία ριζοσπαστική αλλαγή και βάζουμε τα θεμέλια για τη δημοκρατική λειτουργία που αποτελεί εθνικό στόχο και κορυφαία προεκλογική δέσμευση του ΠΑΣΟΚ.

Ο κ. Παπανδρέου υπογράμμισε ότι η νέα αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης εντάσσεται στο συνολικό σχεδιασμό της κυβέρνησης, ώστε στις 14 Νοεμβρίου του 2010 να διεξαχθούν οι δημοτικές εκλογές για τους νέους ισχυρούς δήμους και τις περιφέρειες. Ξεκινά, όπως τόνισε, η υλοποίηση του μεγάλου οράματος του κόσμου της αυτοδιοίκησης, χαρακτηρίζοντας εξαιρετικά δύσκολο το έργο αυτό για το οποίο, υπογράμμισε, απαιτείται η συναίνεση όλων, την οποία η κυβέρνηση θα αναζητήσει.

Πρέπει να αφήσουμε στην άκρη όλες τις σκοπιμότητες, πρόσθεσε ο πρωθυπουργός και σημείωσε ότι όλοι οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Τόνισε επίσης ότι θα διασφαλιστούν οι πόροι για την αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο της φορολογικής πολιτικής και πρόσθεσε ότι με τον εκλογικό νόμο που θα έρθει στη Βουλή θα δοθεί αποφασιστικό κτύπημα στο μαύρο πολιτικό χρήμα.

Ο κ. Παπανδρέου έκανε σύντομο απολογισμό του κυβερνητικού έργου των 100 πρώτων ημερών, διάστημα στο οποίο, όπως τόνισε, δρομολογήθηκαν ριζικές αλλαγές. Όπως η αλλαγή στη δομή της κυβέρνησης, η δημιουργία χωριστού υπουργείου Περιβάλλοντος, οι ουσιαστικές συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου και η συλλογική λειτουργία της κυβέρνησης, η ηλεκτρονική διαβούλευση κλπ. Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε επίσης στο αγώνα που κάνει η κυβέρνηση για την διαφάνεια και εξέφρασε την ικανοποίησή τού για την θετική ανταπόκριση που βρήκε η πρωτοβουλία του να ζητήσει από τον πρόεδρο της Δημοκρατία τη σύγκληση των πολιτικών αρχηγών.

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στη χθεσινή βομβιστική ενέργεια στο προαύλιο της Βουλής τονίζοντας ότι κανένας με καμία ενέργεια δεν μπορεί να φοβίσει τον πολιτικό κόσμο της χώρας και υπογράμμισε ότι δεν πρόκειται να αφήσουμε να περάσει έτσι μία τέτοια ενέργεια.

Η ομιλία του κ. Ραγκούση
Ο υπουργός Εσωτερικών, μεταξύ άλλων, σημείωσε:
«Η Νέα Αρχιτεκτονική είναι μια πρωτόγνωρη Δομική αλλαγή, η απαρχή των μεγάλων αλλαγών του 2010. Αφορά τα 2 επίπεδα Αυτοδιοίκησης και το επίπεδο της Αποκεντρωμένης Κρατικής Διοίκησης επίπεδα τα οποία πρώτη φορά προσεγγίζονται συνολικά και ενιαία. Νέα Αρχιτεκτονική σημαίνει σχέδιο και μελέτη, σημαίνει στέρεη δόμηση, σημαίνει κανόνες λειτουργίας και επικοινωνίας σε τελική ανάλυση, συνεπάγεται τη δημιουργία ενός νέου θεσμικού πολιτισμού...

Σήμερα θέτουμε το πολιτικό πλαίσιο της Νέας Αρχιτεκτονικής σε διαβούλευση με όλους τους πολίτες, με όλους τους φορείς, με όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις…
Η διοικητική δομή που θεμελιώνουμε με το πρόγραμμα «Καλλικράτης» είναι απλή, ευδιάκριτη και στέρεη. Θεμελιώνουμε τη δευτεροβάθμια περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Στη θέση των 76 Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που σήμερα αποτελούν τις Νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις δημιουργούνται αιρετές περιφέρειες σε αριθμό ανάλογο των 13 κρατικών σημερινών περιφερειών.

Προχωρούμε στη θεσμική, λειτουργική αλλά και ηθική επαναθεμελίωση των Δήμων. Σύμφωνα με μία γενική προσέγγιση εφαρμογής των κριτηρίων που προτείνουμε από τους 1034 ΟΤΑ θεμελιώνονται λιγότεροι από 370 ισχυροί και αποτελεσματικοί Δήμοι. Ταυτόχρονα από τα περίπου 6.000 Νομικά Πρόσωπα και Δημοτικές Επιχειρήσεις των Δήμων, προχωρούμε σε λιγότερα από 2000, καταργούνται δηλαδή περίπου 4000 Νομικά Πρόσωπα και Δημοτικές Επιχειρήσεις των Δήμων. Τέλος, προχωρούμε στη θεμελίωση έως 7 Γενικών Διοικήσεων που αντικαθιστούν τις 13 σημερινές κρατικές περιφέρειες ως τις αποκεντρωμένες κρατικές οντότητες την ύπαρξη των οποίων επιβάλει το Σύνταγμα.
Ξεκινούμε από το επίπεδο της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης:
Προχωρούμε στη θεμελίωση της αιρετής περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Εισάγεται έτσι ο θεσμός του αιρετού περιφερειάρχη, καθιερώνεται ο θεσμός του Αντιπεριφερειάρχη, θεματικού και τοπικού, η Περιφερειακή Εκτελεστική Επιτροπή.
Η περιφερειακή αυτοδιοίκηση:
- Καθίσταται το θεσμικό όχημα της πράσινης ανάπτυξης και αναλαμβάνει τον ενιαίο στρατηγικό αναπτυξιακό σχεδιασμό της περιφέρειας, η οποία πρέπει να βασίζεται στη συμμετοχή του πολίτη, και τη διαχείριση των ΠΕΠ του ΕΣΠΑ.
- Επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση όλων των περιφερειακών προβλημάτων, π.χ. τη διαχείριση ζητημάτων, όπως του περιφερειακού σχεδιασμού για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
Ειδικά στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζονται με ειδικές ρυθμίσεις τα ζητήματα Μητροπολιτικού χαρακτήρα…
Υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Νησιωτικών και Ορεινών περιοχών. Οι νησιωτικοί Δήμοι της χώρας αποτελούν αυτή τη στιγμή το 25% των σημερινών. Η ιδιαιτερότητά τους προκύπτει όχι μόνο από τη γεωγραφική τους ασυνέχεια αλλά και από τη μεγάλη περιοδική αυξομείωση του πληθυσμού τους.
Στο επίπεδο της αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης οι Γενικές Διοικήσεις διατηρούν όσες αρμοδιότητες προβλέπονται ρητά στο Σύνταγμα ότι δεν μπορούν να παραχωρηθούν στην Αυτοδιοίκηση αλλά και ευαίσθητες αρμοδιότητες όπως της Μετανάστευσης.
Ένα ακόμα ζήτημα κρίσιμης σημασίας: Οι ΟΤΑ κατηγορούνται συχνά, άλλες φορές δικαιολογημένα άλλες φορές όχι, ως εστίες διαφθοράς. Αλλάζει συνολικά ο τρόπος ελέγχου…
Θεσπίζεται η υποχρεωτική ανάρτηση στο Διαδίκτυο όλων των διοικητικών αποφάσεων και πράξεων αυτοδιοικητικών οργάνων και οργάνων διοίκησης φορέων, οι οποίες δεν θα ισχύουν εάν δεν έχουν δημοσιευθεί. Καθιερώνουμε Ειδική Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας των Ο.Τ.Α. Καθιερώνουμε τον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε όλους τους ΟΤΑ, τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Κάθε δαπάνη θα ελέγχεται προληπτικά πριν από την εκτέλεσή της.

Τίθενται προϋποθέσεις, όρια και περιορισμοί στη δυνατότητα των Δήμων να συνάπτουν δάνεια καθώς και διαδικασίες ελέγχου στο δανεισμό. Εφαρμόζεται σε όλους τους Δήμους το διπλογραφικό σύστημα με στόχο την εφαρμογή αναλυτικής λογιστικής.
Με τη Νέα Αρχιτεκτονική, η μεταφορά και ανακατανομή αρμοδιοτήτων στην αυτοδιοίκηση, αυτονόητο είναι ότι συνοδεύεται από το αντίστοιχο ανθρώπινο δυναμικό και τους αναγκαίους πόρους. Οι πόροι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έως τώρα βασίζονταν κυρίως στο φόρο εισοδήματος και τα Τέλη Κυκλοφορίας. Πλέον προχωράμε στην σύνδεση των πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με το ΦΠΑ.
Είναι μια κρίσιμη απόφαση που ενισχύει ουσιαστικά τα οικονομικά των ΟΤΑ. Ταυτόχρονα όμως καθιστά σύμμαχο την αυτοδιοίκηση, τις δυνάμεις που δραστηριοποιούνται γύρω από αυτή, και τις τοπικές κοινωνίες στη μεγάλη εθνική προσπάθεια της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.
Επιπλέον:
- σε παράλληλη διαβούλευση με τη φορολογική μεταρρύθμιση, προχωρούμε, στο πλαίσιο των ρυθμίσεων του Συντάγματος, στον εξοπλισμό των δήμων και των περιφερειών με επαρκείς οικονομικούς πόρους,
- ταυτόχρονα, εξορθολογίζεται στη βάση διαφανών, αντικειμενικών και αδιάβλητων κριτηρίων, το σύνολο των χρηματοδοτήσεων της κεντρικής διοίκησης προς την αυτοδιοίκηση. Ήδη για πρώτη φορά το Υπουργείο, στα τέλη Δεκεμβρίου, προχώρησε στην κατανομή των σχετικών κονδυλίων με αντικειμενικά κριτήρια μετά από συνεννόηση με τα θεσμικά όργανα της Αυτοδιοίκησης δείχνοντας την βούληση της κυβέρνησης. Μπαίνει οριστικό τέλος στην πελατειακή κατανομή κονδυλίων με στόχο τη χειραγώγηση της αυτοδιοίκησης και τον εξαναγκασμό της σε σχέσεις υποτέλειας προς την κυβέρνηση.

Για τη μετάβαση στη Νέα Αρχιτεκτονική είναι απαραίτητο ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα στήριξης, το οποίο διαρθρώνεται σε 3 πυλώνες:
- Το πρόγραμμα Διοικητική Μεταρρύθμιση, οι πόροι του ΕΣΠΑ που έχει στη διαχείρισή του το Υπουργείο ύψους 650 εκατομμυρίων περίπου, αναθεωρείται για να προσαρμοστεί στις ανάγκες της Νέας Αρχιτεκτονικής.
- Τη χρηματοδότηση του κόστους για την πρόσληψη ειδικού επιστημονικού προσωπικού (μηχανικοί, οικονομολόγοι, νομικοί κτλ) που είναι απαραίτητο για την προβλεπόμενη στελέχωση των υπηρεσιών των ΟΤΑ και το οποίο παραμένει στους Ο.Τ.Α. για τουλάχιστον 10 χρόνια.
- Την καθιέρωση ενός μεγάλου αναπτυξιακού προγράμματος τουλάχιστον ισοδύναμου του σημερινού προγράμματος για την αυτοδιοίκηση.
Η Νέα Αρχιτεκτονική έχει στο επίκεντρο τον πολίτη. Γι αυτό μέτρο για την αξιολόγηση της επιτυχίας της είναι η αναβάθμιση της καθημερινότητάς του:
- Ο δημότης, η κάθε επιχείρηση, ο κάθε επαγγελματίας, σε κάθε επίπεδο αυτοδιοίκησης δικαιούται όχι μόνο να έχει πρόσβαση στη διοίκηση, αλλά και έναν αποτελεσματικό διαμεσολαβητή, όταν ταλαιπωρείται. Για αυτό θεσπίζουμε το Συνήγορο του Δημότη και της Επιχείρησης σε κάθε Δήμο και σε κάθε Περιφέρεια. Ο Συνήγορος είναι πρόσωπο υψηλού κύρους, εκλεγμένος από αυξημένη πλειοψηφία, με ορισμένη θητεία και υπό τον έλεγχο του Συνηγόρου του Πολίτη.
- Αξιοποιούμε τις δυνατότητές της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
- Για την εξυπηρέτηση του πολίτη ενισχύεται και εκσυγχρονίζεται ο θεσμός των δημοτικών ΚΕΠ, με τη δημιουργία μικρών, αποτελεσματικών «Δημοτικών e - ΚΕΠ», σε κάθε γειτονιά ή χωριό ανάλογα με τις ανάγκες εξυπηρέτησης, με τα οποία παρέχονται οι βασικές υπηρεσίες της δημοτικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης όσο το δυνατόν εγγύτερα στο πολίτη.
- Με την εισαγωγή της έξυπνης «κάρτας του Δημότη», ξεκινά η υλοποίηση της «κάρτας του πολίτη». Με αυτή περνούν οι Δήμοι στην αυτόματη εξυπηρέτηση (π.χ. έκδοση πιστοποιητικών), αλλά και διευκολύνεται η συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες (π.χ. τοπικά δημοψηφίσματα).
- Οι δήμοι εξοπλιζόμενοι με τις απαραίτητες υποδομές (μηχανήματα αυτόματης εξυπηρέτησης - «δημοτικά ΑΤΜ» ), που θα εγκατασταθούν στα δημοτικά e - ΚΕΠ θα έχουν τη δυνατότητα αυτόματης εξυπηρέτησης 24 ώρες το 24ώρο, 365 μέρες το χρόνο.
- Ταυτόχρονα αξιοποιούνται νέοι θεσμοί στήριξης του πολίτη, όπως η «διοικητική βοήθεια στο σπίτι» με την οποία μπορεί να εξυπηρετούνται όσοι δημότες το έχουν ανάγκη. Για το σκοπό αυτό εισάγεται ο θεσμός του δημοτικού ανταποκριτή, δηλ. πολυδύναμου υπαλλήλου για την εξυπηρέτηση των κατοίκων με αξιοποίηση και των νέων τεχνολογιών.
- Αναβαθμίζεται ο ρόλος των Τοπικών Συμβουλίων σε πόρους και αρμοδιότητες, για να έχουν οι πολίτες άμεση αποφασιστική συμμετοχή σε ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητα σε επίπεδο γειτονιάς και χωριού…

Το πρόγραμμα «Καλλικράτης» και το επιχειρησιακό πρόγραμμα στήριξής του θα ψηφιστεί το αργότερο το Μάιο και οι εκλογές της αυτοδιοίκησης της 14ης Νοεμβρίου 2010 θα γίνουν για τους νέους ισχυρούς δήμους και την περιφερειακή αυτοδιοίκηση…»
www.kathimerini.gr