Ο Νταν Μπράουν, το Χαμένο Σύμβολο και το τέλος του βιβλίου

Του Ηλια Mαγκλινη
Στο «Ιλουμινάτι», ο Νταν Μπράουν καταπιάστηκε με το πείραμα CERN και το μυστήριο της Δημιουργίας, με το γνώριμο ύφος του: έναν ισοπεδωτικό βομβαρδισμό αφόρητων κλισέ και εξωφρενικής διαστρέβλωσης επιστημονικών δεδομένων. Δεν ξέρουμε τι θέμα θα έχει το νέο του βιβλίο, το «Χαμένο σύμβολο», η συνέχεια στον «Κώδικα ντα Βίντσι». Το επτασφράγιστο μυστικό θα αποκαλυφθεί στις 15 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία κυκλοφορίας της έντυπης και ταυτόχρονα της ηλεκτρονικής έκδοσής του – κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Ο εκδοτικός οίκος Knopf Double Day έχει τυπώσει 6,5 εκατομμύρια αντίτυπα, τα οποία θα πέσουν στην αγορά την ίδια ημέρα, κατά την οποία, όποιος το επιθυμεί, θα μπορεί να «κατεβάσει» το βιβλίο και να το διαβάσει στην οθόνη του υπολογιστή του ή στο Kindle του Amazon, στο eReader της Sony, στο Tablet της Apple και στο Plastic Logic της Barnes & Noble.

Εσχατολογία
Η διπλή κυκλοφορία του βιβλίου έχει υποκινήσει πληθώρα συζητήσεων σχετικά με το μέλλον του βιβλίου γενικά. Οι εσχατολόγοι επαναλαμβάνουν: μετανοείτε, το τέλος του βιβλίου είναι κοντά. Ωστόσο, η τεχνολογία των eReaders βρίσκεται ακόμα στη... μεγάλη της έκρηξη. Σε λίγα χρόνια, ίσως ένα ηλεκτρονικό βιβλίο να συνοδεύεται από μουσική υπόκρουση και να περιέχει links, π. χ., με βιντεοσκοπημένη συνέντευξη του συγγραφέα (όπως τα special features στα DVD).

Η ειρωνεία είναι ότι ο Νταν Μπράουν φλυάρησε ασύστολα και αυθαίρετα πάνω στη δημιουργία του Σύμπαντος, η περίπτωσή του όμως μας ωθεί να σκεφτούμε το τέλος του Σύμπαντος. Στο συναρπαστικό βιβλίο του «Τα τελευταία τρία λεπτά» (εκδ. Κάτοπτρο) ο μαθηματικός Πολ Ντέιβις μιλάει γι’ αυτό ακριβώς. Αναρωτιέται: ακόμα κι αν ολόκληρο το Σύμπαν καταρρεύσει, θα μπορέσει ένας πολιτισμός σαν τον δικό μας να επιβιώσει; Μεταξύ των άλλων, παρουσιάζει τη θεωρία των «συμπάντων–βρεφών»: το γηραλέο σύμπαν «γεννάει» ένα νέο σύμπαν–βρέφος μέσω κοσμικής σήραγγας, το οποίο αυτονομείται από το μητρικό. Μετά από δισεκατομμύρια χρόνια, ίσως ένας εξελιγμένος πολιτισμός να κατασκευάσει τεχνητή «σκουληκότρυπα» και να περάσει σε ένα νέο σύμπαν–βρέφος, διαιωνίζοντας το είδος του. Γιατί αυτή η κοσμολογική αναφορά; Διότι ο αχανής μακρόκοσμος της κοσμολογίας βρίσκει αναλογίες στον πολύπλοκο μικρόκοσμο της εκδοτικής βιομηχανίας.

Οπως οι κοσμολόγοι, οι άνθρωποι της βιομηχανίας του βιβλίου βασίζονται επίσης σε θεωρίες – ακόμα, διότι σε αντίθεση με το μέλλον του Σύμπαντος, το μέλλον του βιβλίου θα το ξέρουμε πολύ πιο σύντομα. Μπορεί το ηλεκτρονικό βιβλίο να είναι ένα νέο, διαστελλόμενο «σύμπαν–β ρέφος», βλαστάρι ενός «σύμπαντος–μητέρας» που είναι εδώ το τυπωμένο βιβλίο. Οπως στην κοσμολογία το σύμπαν–μητέρα μπορεί να υπάρχει παράλληλα με το σύμπαν–βρέφος, το τυπωμένο βιβλίο θα συνεχίσει να συνυπάρχει με το ηλεκτρονικό – κι όχι ως δύο αποκομμένα, παράλληλα σύμπαντα. Οπως λένε στην Barnes& Noble, το ηλεκτρονικό βιβλίο θα συμπληρώσει το τυπωμένο, δεν θα το αντικαταστήσει.
Οι απαισιόδοξοι ας είναι λίγο πιο ψύχραιμοι λοιπόν. Εξάλλου, το απαισιόδοξο δεν είναι ότι το νέο βιβλίο του Νταν Μπράουν θα κυκλοφορήσει σε ηλεκτρονική μορφή, αλλά ότι βιβλία σαν τον «Κώδικα ντα Βίντσι» έχουν πουλήσει περισσότερα από 81 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον πλανήτη.