Η εισήγηση Σκλιά για ΠΕΠ Στερεάς στο Καρπενήσι

Ολόκληρη η εισήγηση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
κ. Παντελή Σκλιά στην 8η Συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΠΕΠ Στερεάς Ελλάδας 2000-2006

Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατό να δημιουργούμε μια εικονική πραγματικότητα ή συνθήκες εικονικής πραγματικότητας, όταν αντιλαμβάνεστε αυτό ότι οδηγεί σε γκρίζα πληροφόρηση, αυτή με τη σειρά της σε παραπληροφόρηση και που πολλάκις έχω πει ότι όταν υπάρχει δόλος μπορεί να οδηγεί και σε άλλα πράγματα που δεν είναι κατάλληλη η στιγμή να αναφερθούμε.

Δεσμεύτηκα ότι αυτή η γκρίζα ζώνη πληροφόρησης παύει να υπάρχει. Εξηγήσαμε τη διαδικασία ωρίμανσης και την πορεία σχεδιασμού και υλοποίησης των έργων στο ΕΣΠΑ. Όλη η Αυτοδιοίκηση γνωρίζει τις προσκλήσεις που έχουν ανακοινωθεί, αλλά γνωρίζει και την πορεία και το σχεδιασμό από την πλευρά της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας για τις προσκλήσεις που έπονται και που συνδέονται άμεσα με το σχεδιασμό του κάθε τελικού δικαιούχου, στο άμεσο χρονικό διάστημα το οποίο - για να είναι συμβατό με την πρακτική και τον κοινό νου - δεν ξεπερνά το εξάμηνο.

Ξέρουν όλοι, λοιπόν, όλοι στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας τι εμείς σχεδιάζουμε, τι υλοποιούμε, τι από κοινού πρέπει να κάνουμε και ότι δεσμευτήκαμε για το άνοιγμα διαύλου επικοινωνίας με τη Διαχειριστική Αρχή και τους Υπηρεσιακούς παράγοντες, έτσι ώστε από κοινού να αξιολογηθεί αφενός η ωριμότητα των μελετών που ήδη υπάρχουν και πώς αφετέρου μπορούμε να συνεισφέρουμε έτσι ώστε την κατάλληλη χρονική στιγμή οι τελικοί δικαιούχοι να είναι έτοιμοι να υποβάλλουν τις προτάσεις τους μέσα από μια ξεκάθαρη διαδικασία.

Εννοείται, επίσης, ότι μέσα από την πορεία των ετών, γίνονται αντιληπτές αδυναμίες, τα κενά, αναπτύσσονται δυναμικές, υπάρχει έτσι κι αλλιώς μια δυναμική στην κοινωνία την οποία οφείλουμε να την λάβουμε υπόψη πολύ σοβαρά, όχι μόνο στο σχεδιασμό ενός ΚΠΣ αλλά και στη διάρκειά του. Πρέπει να έχει κανείς το κουράγιο να αναλαμβάνει τις ευθύνες και τα λάθη του και να ενσωματώνει τα «μαθήματα» που παίρνει μέσα από αυτή τη δυναμική διαδικασία στο σχεδιασμό της επόμενης προσπάθειας.

Επιμένω στην άποψή μου, η οποία είναι ξεκάθαρη: η πρώτη βασική διαπίστωση είναι ότι προβλήματα και αδυναμίες, ιδιαίτερα σε έργα υποδομής, που έπρεπε να είχαν λυθεί από το Β’ ΚΠΣ δυστυχώς καλούμεθα να τα αντιμετωπίσουμε το 2010 όταν η υπόλοιπη Ευρώπη ασχολείται με την Ευρυζωνικότητα, την καινοτομία, το ηλεκτρονικό επιχειρείν. Αυτό δεν έχει διάθεση κριτικής. Είναι μια διαπίστωση την οποία, όπως και στη χθεσινή συνεδρίαση είδα, τη μοιράζονται μαζί μου το σύνολο σχεδόν των φορέων στη διαδικασία του Δ’ ΚΠΣ οι οποίοι στην πλειοψηφία τους συμμετείχαν και στην υλοποίηση του Γ’ ΚΠΣ.

Γιατί, λοιπόν, μας ενοχλεί το αυτονόητο; Αλλά στην Ελλάδα μάθαμε το αυτονόητο να μην είναι αυτονόητο και όταν κάποιος το αναφέρει μας ενοχλεί και ψάχνουμε να βρούμε την παράπλευρη λογική, ενώ είναι κοινός νους. Άκουσα, για παράδειγμα, χθες ότι αυτά τα ζητήματα έπρεπε να έχουν λυθεί από την εποχή των ΜΟΠ. Θυμήθηκα τη λέξη ΜΟΠ... Αλλά τότε ήμουν 15 ετών, δεν το είχα καταλάβει καλά.

Δεν μπορούμε διαρκώς να διυλίζουμε τον κώνωπα και να αναμοχλεύουμε το παρελθόν, αλλά στη ερώτηση ποια είναι η αναπτυξιακή εικόνα της χώρας μας σήμερα, η απάντηση είναι μια: από τους 95 δήμους που επισκέφθηκα σε συναντήσεις δουλειάς, οι 90 ζήτησαν δίκτυο αποχέτευσης, τι να κάνουμε αυτή είναι η πραγματικότητα. Και προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την πραγματικότητα μέσα από ένα Κοινοτικό Πλαίσιο το ΕΣΠΑ το οποίο σχεδιάστηκε με βάση τα πρότυπα της σύγχρονης Ε.Ε. Αυτή είναι η πραγματικότητα, αυτή καλούμεθα να αντιμετωπίσουμε.

Για αυτό και μπήκαμε στη διαδικασία να καταγράψουμε τις πραγματικά ώριμες μελέτες, αντιλαμβανόμενοι τον κόπο, τον πόνο, το μόχθο των ανθρώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να καλυφθούν αυτά ακριβώς τα κενά, να αντιληφθούμε τι από αυτή την έκφραση του μόχθου και του αγώνα μπορεί να γίνει πράξη. Δεσμεύτηκα, λοιπόν, ότι όσοι θεωρούν πως έχουν ώριμες μελέτες εμείς δεν θα περιμένουμε την πρόσκληση για τον τελικό δικαιούχο. Είπα: «?ελάτε να δούμε τι έχετε και τι δεν έχετε από μελέτες για να μπορέσουμε να εντάξουμε?». Δηλαδή, να κάνουμε πράξη αυτό που δήλωσα από την πρώτη μέρα, το αυτονόητο ότι θέλω απλά να είμαι χρήσιμος.

Ξεκινήσαμε μια προσπάθεια. Θα τη συνεχίσουμε και θα κινηθούμε πάντα στη βάση της κοινής λογικής και του αυτονόητου. Το αυτονόητο είναι το ζητούμενο. Νομίζω ότι κάποια στιγμή θα το βρούμε.
Δεν θέλω να πάω πιο πίσω. Δεν θέλω να θυμίσω την παντελή απουσία μελετών πριν κάποια χρόνια. Δεν θέλω να θυμίσω τον τρόπο με τον οποίο είχαν μπει τα έργα στο Γ’ΚΠΣ κάτι που πληρώσαμε σε μεγάλο βαθμό στη συνέχεια στην πορεία του, με αποτέλεσμα να μεταφέρουμε κυρίως έργα οδοποιίας ως έργα γέφυρες στο ΕΣΠΑ.

Δεν θέλω να θυμίσω την ανεργία στο 12%, δεν θέλω να θυμίσω τη μηδενική απορρόφηση του Γ’ ΚΠΣ το 2004, δεν θέλω να θυμίσω το Δημόσιο έλλειμμα το οποίο είχε υπερβεί το 110%, δεν θέλω να θυμίσω την παθογένεια του Δημόσιου Τομέα όλων αυτών των δεκαετιών την οποία καλούμεθα σήμερα να ξανα-αναλύουμε και να επαναξιολογούμε.

Δεν θέλω να θυμίσω τον Αθηνοκεντρικό σχεδιασμό του Γ’ ΚΠΣ, βεβαίως ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων, και την κάλυψη των αναγκών της Περιφέρειας μέσα από το περιβόητο, αμαρτωλό πρόγραμμα «ΑΘΗΝΑ 2004» στο οποίο φέτος καλούμεθα να καλύψουμε τα κενά, διότι τα έργα των 200 εκατ. Δραχμών έγιναν ξαφνικά 200 δις Δραχμές. Δεν είναι ανάγκη να ανατρέχουμε στο παρελθόν. Αυτό που λέω είναι το εξής: καταγράφουμε την πραγματικότητα, με βάση αυτή την καταγραφή σχεδιάζουμε την υλοποίηση ενεργειών που στηρίζονται σε απόλυτα πραγματική βάση και σύμφωνα με τον κοινό νου. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συνεχίσω να κινούμαι. Καταγράφουμε, μαθαίνουμε και προχωράμε μπροστά. Πράττω το αυτονόητο και θέλω να είμαι χρήσιμος.

Εννοείται ότι ένα από τα ζητούμενα είναι η αναβάθμιση της Διαχειριστικής Επάρκειας των Τελικών Δικαιούχων. Ξέρουμε τον φαύλο κύκλο που μπήκαμε στο Β’ και Γ’ ΚΠΣ. Όλοι μιλήσατε για έλλειψη μελετών. Δεν θα ξαναγυρίσω πίσω σε αυτά. Δεν πρέπει να κάνουμε βήματα προς τα εμπρός; Πρώτα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την παθογένεια του Δημόσιου Τομέα και είπαμε το αυτονόητο: Διαχειριστική Επάρκεια, όλη η Ευρώπη το έχει, μόνο η Ελλάδα δεν το είχε.

Κατανοώντας δε ότι οι «μικροί» Δήμοι δεν έχουν τη δυνατότητα, εξασφαλίσαμε ότι βεβαίως δε χάνουν το δικαίωμα να είναι τελικοί δικαιούχοι, όμως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει αυτό να γίνει μέσα από προγραμματική συμφωνία με φορέα ο οποίος έχει Διαχειριστική Επάρκεια, ακριβώς για να συμμετέχει στη διαδικασία, με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που ο κάθε τελικός δικαιούχος προσφέρει στον πολίτη. Έγινε, λοιπόν, το ελάχιστο το οποίο απαιτούν οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και δεν είναι ο μπαμπούλας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε είναι ο εξωτερικός παράγοντας. Είναι το αυτονόητο Το Γ’ ΚΠΣ είναι ουσιαστικά στα τελευταία του στάδια. Ξέρουμε πολύ καλά ότι οι εντάξεις έχουν φτάσει στο 1,046 δις, 153%, οι νομικές δεσμεύσεις στα 944 εκατ Ευρώ 138%, οι πληρωμές μέχρι σήμερα στα 698,5 εκατ Ευρώ, 102 %.

Είναι κατανοητό γιατί οι νομικές δεσμεύσεις είναι σε μικρότερο ποσοστό από τις εντάξεις, είναι ένας προϋπολογισμός ο οποίος στη πορεία συμβασιοποιείται. Και άρα αφού συμβασιοποιείται μέσα από μια διαγωνιστική διαδικασία συμβασιοποιείται προς τα κάτω. Είναι, επίσης, λογικό οι πληρωμές να είναι λίγο πιο κάτω στο 102% ακριβώς γιατί η πορεία υλοποίησης συνεπάγεται πληρωμές σε εξέλιξη.

Αυτό όμως, που είναι ξεκάθαρο είναι ότι οι νομικές δεσμεύσεις είναι 944 εκατ. Ευρώ, 138%, άρα το πρόγραμμα κλείνει πολύ πάνω από το 100%. Όλα τα υπόλοιπα είναι για κουβέντες. Η πραγματικότητα είναι αυτή. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Αντιλαμβάνομαι, βεβαίως, ότι είναι μια ανθρώπινη διαδικασία και με τα απόλυτα μεγέθη δεν τα πάω πολύ καλά, θεωρώ σε κάθε περίπτωση όμως ότι όταν ποσοτικοποιούνται τα ποσά και οι μεταβλητές μας δείχνουν τάσεις, ώστε να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα, την οποία κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει παρά μόνο για δικούς του προσωπικούς, πολιτικούς ή άλλους λόγους τους οποίους καλά κάνει και τους έχει, ας τους κρατήσει όμως για δική του χρήση.

Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την έως τώρα συνεργασία μου με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με τους Κοινωνικούς Εταίρους οι οποίοι συμμετείχαν σε όλη αυτή την προσπάθεια. Ξεκαθαρίσαμε αρκετά ζητήματα, δρομολογήσαμε σημαντικές πρωτοβουλίες από κοινού πήραμε αποφάσεις, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι γνωρίζουν τα προβλήματα - άλλωστε πρώτοι τα έθεσαν - ώστε να μιλάμε για ώριμες διαδικασίες, κατανοήσαμε όλοι τη σημασία της ύπαρξης των ώριμων μελετών για την ένταξη έργων στο ΕΣΠΑ αλλά και να αποφύγουμε τα ευτράπελα του παρελθόντος.

Υπάρχει πλήρης συναίνεση με το σύνολο των φορέων, είναι άλλωστε δικό τους ζητούμενο για βασικά έργα υποδομής τα οποία είναι έργα «γέφυρες» και τα οποία όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς γνωρίζουν και γιατί είναι γέφυρες και για τί χρήματα μιλάμε και για ποιες διαδικασίες μιλάμε, άρα είναι σημαντικό ότι υπάρχει αυτό που αποκαλώ «κοινό πλαίσιο δουλειάς» με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, για να μπορέσουμε όλοι να κινηθούμε προς τον κοινό σκοπό που είναι η ανάπτυξη της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Θα ήταν παράλειψή μου εάν δεν ευχαριστούσα όλους αυτούς τους τεχνικά επονομαζόμενους «Τελικούς Δικαιούχους» τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του πολιτικούς εκπροσώπους αυτών των φορέων Νομάρχες, Δημάρχους, Δημοτικά Συμβούλια, να ευχαριστήσω τους πολίτες οι οποίοι ενδεχομένως υπέστησαν ταλαιπωρία - εντός και εκτός εισαγωγικών - στη διάρκεια εκτέλεσης αυτών των χιλιάδων έργων που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ.

Βεβαίως να ευχαριστήσω από το βάθος της καρδιάς μου τους ανθρώπους της Διαχειριστικής Αρχής, τον επικεφαλής κ. Ευάγγελο Κόρκο και όλους εκείνους που δούλεψαν πιστεύοντας πραγματικά στον τελικό αυτό στόχο ξεπερνώντας δυστοκίες, ακόμα και τις εντάσεις που ίσως δικαιολογημένα δημιουργήθηκαν στην πορεία υλοποίησης αυτού του ΚΠΣ, πολλές φορές σε βάρος της ψυχικής τους διάθεσης, αλλά παρά ταύτα ανταποκρίθηκαν σε αυτή την καθημερινή πίεση και σήμερα είμαστε υπερήφανοι να λέμε ότι έχουμε ένα Γ’ ΚΠΣ το οποίο ξεπέρασε κατά πολύ τους πόρους που μας ήταν διαθέσιμοι και εθνικούς και κοινοτικούς. Νομίζω ότι τους αξίζει ένα μεγάλο μπράβο και ένα μεγάλο ευχαριστώ από όλους εμάς.