Αρχαίο ελληνικό οχυρό σε νησί του Περσικού Κόλπου

Της Γιωτας Συκκα
Tο μικρό θραύσμα από κεραμίδι αποκαλύπτει την ιστορία του ταξιδιώτη. Εχει μια μορφή, το χάραγμα ενός καραβιού και το γράμμα Μ. Ισως έτσι να άρχιζε το όνομά του. Πιθανόν, όμως, με αυτό το Μ να δήλωνε ότι είναι Μακεδόνας. Ο «σχεδιαστής» του φαίνεται πως πήγε στην Ανατολή για να κάνει κάτι σπουδαίο, αλλά όλα δείχνουν πως κατέληξε μάλλον φρουρός στην Φαϊλάκα.
Αυτό το μικρό εύρημα είναι που συγκίνησε την Αγγελική Κοτταρίδη, επικεφαλής της ελληνοκουβεϊτιανής αρχαιολογικής αποστολής στο νησί Φαϊλάκα ή αλλιώς την αρχαία Ικαρο, όπως και τον γ.γ. Θ. Δραβίλλα όταν πρωτοείδε το κεραμιδάκι φωτογραφημένο, στο mail που του έστειλαν οι αρχαιολόγοι.

Πέντε εβδομάδες κάθισαν εκεί, στο πλαίσιο της διμερούς συμφωνίας Ελλάδας - Κουβέιτ, και εργάζονταν και τις Κυριακές σε αυτό το έρημο νησί. Οταν μάλιστα χρειαζόταν, δούλευαν ακόμη και τα βράδια, για να κάνουν συντηρήσεις. Ο απολογισμός είναι πλούσιος. Οχι μόνο στην ανασκαφή και τη συντήρηση αλλά και τη μελέτη των ευρημάτων.
Η περίφημη στήλη με την ελληνική επιγραφή συντηρήθηκε, αποκαταστάθηκε και τοποθετήθηκε ξανά στη βάση της μετά 2.000 χρόνια. Απομένει να τη θαυμάσει πλέον το κοινό.

Στο οχυρό ανασκάφηκαν χώροι σπιτιών με πλούσια στρώματα καταστροφής που αποκαλύπτουν τη ζωή των κατοίκων στα ύστερα ελληνιστικά χρόνια (τέλος 2ου, 1ος αι. π.Χ.). Τα όστρακα ήταν εκατοντάδες, βαρίδια και σφονδύλια και ίχνος από λεπτοϋφασμένο ύφασμα. Ξεχωριστή εντύπωση έκανε το πιθάρι με την αραμαϊκή επιγραφή αλλά και τα ποτήρια του κρασιού που θυμίζουν πολύ έντονα τα μακεδονικά πρότυπά τους. Πολλά και τα αγγεία (κάποια χρησίμευαν για να παστώνουν ψάρια), οι πιατέλες, οι γάστρες. Μαζί μια κανάτα γεμάτη bitumen, υλικό με το οποίο μόνωναν τα πλοία οι αρχαίοι. Αλλά και καμένα καλάθια. Εντόπισαν τέσσερα, όμως ο χρόνος τούς ανάγκασε να αποκαταστήσουν ένα μόνο.

Η δρ Αγγελική Κοτταρίδη στάθηκε ιδιαίτερα στα ίχνη. Οπως αυτά ενός ψαριού όπου διακρίνονται αγκάθια και δέρμα! Η ανασκαφική έρευνα του ίδιου του οχυρού αποκαλύπτει επίσης ότι έχει μέχρι στιγμής πέντε κι όχι δύο ή τρεις οικοδομικές φάσεις, όπως πίστευαν Γάλλοι αρχαιολόγοι. Η συστηματική μελέτη των λειψάνων των ναών, των βωμών και του οχυρού οδήγησε σε μια νέα πρόταση αναπαράστασης του συνόλου. Χτισμένο με μέτρα μακεδονικά, ακολουθεί τις αντιλήψεις που διαμορφώθηκαν στην αυλή των χρόνων του Φιλίππου Β΄ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Για τη χρυσή τομή, την απόλυτη ομορφιά τους, μας μίλησε χθες η αρχαιολόγος. Είναι πλέον φανερό, πως το ιερό έχει μεγαλύτερη σημασία απ’ όση του αποδόθηκε ώς σήμερα για την κατανόηση των ιδεολογικών δομών και των αρχιτεκτονικών μορφών.